थोडंसं कॉम्प्युटर विषयी

 कॉम्प्युटर आपल्या रोजच्या जीवनातला एक महत्वाचा व अविभाज्य भाग झाला आहे. प्रत्येकाला त्याची गरज ही लागतच असते. आजच्या जगात तर अगदी प्रत्येकाला, मग त्याला त्याचं ज्ञान असो किंवा नसो. समाजात कॉम्प्युटरचं मोफत प्रशिक्षण देणे हे गरजेचं आहे. काही ठिकाणी मोफत शिकवतही असतील, पण ते लोकांपर्यंत किती पोहोचतं, हा मोठा प्रश्न आहे. शाळांमध्ये कॉम्प्युटरचं प्रशिक्षण देतात, पण तिथे अनेक मुलं एकत्रितपणे शिकत असल्यामुळे, काहींपर्यंत ते पोहचत नाही किंवा, ते ग्रुपमध्ये असल्यामुळे किंवा लहान मुलांमध्ये शिक्षकांच्या प्रती भय असल्यामुळे इतरांसमोर जे समजलं नाही ते विचारत नाहीत. ह्या सर्व बेसिक गोष्टी आपल्याला माहित आहेत.
 मुळात कॉम्प्युटरचा रोजचा वापर जो आहे, तो शिकण्यासाठी वेगळ्या क्लासेसची गरज नाही, तर थोडीशी इंग्रजीची गरज असते. कॉम्प्युटरवर आपल्या डोळ्यासमोर जे दिसतं ते वाचूनच आपल्याला तो ऑपरेट करायचा असतो, आणि ती इंग्रजी जास्त कठीण नसते. पुढे काही ठिकाणी आपल्याला विविध बाबतीत अडचण येऊ शकते, जिथे दुसऱ्या कोणी जाणकार व्यक्तीने सांगायची गरज भासते. अशावेळी दुसऱ्याला विचारणे ठीक आहे; पण उगाच काही प्रॉब्लेम होऊ नये म्हणून काही लोक स्वतः प्रयत्न करायचा टाळतात. अशा वेळी लोकांना असं वाटू लागतं की आपल्याला कॉम्प्युटर वापरायला येत नाही. अरे! प्रयत्न केल्यावरच तो वापरता येईल ना...
 अनेकदा मी असं अनुभवलं आहे की, मी माझ्या काही मित्रांना एखाद्या वेबसाईटची लिंक सांगितल्यावर त्यांनी मला असं विचारलं की, आता गूगलवर जाऊन काय करायचं? आपण एखाद्याला आपला फोन नंबर दिला तर तो टेलिफोन डिरेक्टरीमध्ये परत शोधेल का; की सरळ फोन लावेल? असंच वेबसाईटची लिंक आपल्याला माहित पडल्यावर ती सरळ अॅड्रेस बारमध्ये टाकून एन्टर केलं की ती साईट ओपन होते, तिला गुगलवर परत सर्च करायची गरज नसते. गुगल (Google.com) ही "सर्च इंजिन" आहे. लोक "गुगल" आणि "इंटरनेट" यात गल्लत करतात. काही जण तर रोज इंटरनेट वापरतात पण त्यांना "वेब ब्राऊजर" हा प्रकारच माहित नसतो. माझ्या कॉलेजची एक मैत्रिण फेसबुकवर आहे. आम्ही बऱ्याचदा चॅटींग करतो, ती काही गोष्टी शेअर करते, लाईक करते; म्हणजे तिला फेसबुक वापरायचं कसं हे माहित आहे. पण एकदा परीक्षेच्या वेळी तिने मला "वेब ब्राऊजर" काय असतं? हा प्रश्न विचारला... मी चकितच झालो. कॉलेजच्या प्रेझेंटेशनच्या वेळी मला जाणवलं की काहींना Presentation आणि ".ppt" यातला फरकच माहित नाही. प्रेझेंटेशन म्हणजे एखाधी गोष्ट सादर करणे आणि ppt चा अर्थ आपण जे स्लाईड्सच्या सहाय्याने "पॉवरपॉईंट" बनवतो त्याचं एक्स्टेन्शन .ppt हे असतं. आता एक्स्टेन्शन म्हणजे काय? ऑडीओ, विडीओ व इमेजच्या एक्स्टेन्शनचे काही उदाहरण:-
Audio:- mp3, amr, wav, wma, m4a
Video:- mp4, 3gp, wmv, mpeg, flv, avi
Image:- jpeg, bmp, png, gif
या एक्स्टेन्शन्सच्या माध्यमातून आपल्याला हे कळतं की, ती कोणत्या प्रकारची फाईल आहे. त्या फाईल्स ओपन करण्यासाठी वेगवेगळे सॉफ्टवेअर्स वापरावे लागतात. सॉफ्टवेअरचा अर्थ, एखादी फाईल ओपन करण्यासाठी कॉम्प्युटरमधील विशिष्ट प्रकारचं माध्यम वापरणे, ज्याद्वारे आपण ती फाईल सविस्तर बघू शकतो.
 ह्या सर्व जनरल गोष्टी सर्वांना माहित असायला हव्या, ज्याविषयी मला बरेच धक्कादायक अनुभव आले. मी या लेखातून कोणाला हिणवण्याचा प्रयत्न करत नाहीये, तर या गोष्टींची जाणीव करवून देत आहे; जेणेकरून आपण या गोष्टींवर विचार करून पुढे सर्वप्रथम स्वतः प्रयत्न करू...

धन्यवाद!